ارکان بازار سرمایه ایران

امیدوارم فیلم معرفی بازار سرمایه مورد توجه شما قرار گرفته باشد. در فیلم معرفی بازار سرمایه تلاش کردیم، در مدتی کوتاه شما را با ارکان بازار سرمایه و همچنین نقش سازمان بورس اوراق بهادار تهران آشنا کنیم. اما برای سرمایه گذاری در بورس هنوز چند قدم دیگر فاصله دارید. در درس‌های بعدی بصورت مشخص با “بورس” بصورت کامل‌تر آشنا خواهید شد.

نقش ویژه مخالفت ارکان بازار سرمایه با قیمت گذاری دستوری در توسعه معاملات بورس کالا

مدیرعامل بورس کالای ایران با اشاره به روند توسعه معاملات کالاها در بورس کالا از جمله ورود سیمان طی سه ماه سال جاری گفت: بخشی از توسعه معاملات بورس کالا و ورود کالاهای جدید، مرهون حمایت های ارکان بازار سرمایه در مخالفت با قیمت گذاری دستوری بوده است به طوریکه امروز حجم معاملات سیمان از مرز یک میلیون تن در یک ماه گذشته عبور کرد و در سه ماهه امسال نیز در آماری قابل توجه حجم معاملات از ١٠ میلیون و ٦٠٠ هزار تن گذشته است.

به گزارش «کالاخبر»؛ آیین راه اندازی قراردادهای آتی واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق طلا و معاملات سیمان در بورس کالای ایران امروز شنبه ۱۲ تیر ماه با حضور محمدعلی دهقان دهنوی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، محمد رضوانی‌فر مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی، حامد سلطانی نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران، مجتبی ارکان بازار سرمایه ایران تقی‌پور مدیرعامل تامین سرمایه لوتوس پارسیان و امیر تقی خان تجریشی مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی در حال برگزاری است.

حامد سلطانی نژاد مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران در ابتدای این مراسم ضمن اعلام خیر مقدم به حاضران گفت: روند روبه رشد معاملات بورس کالا در سال گذشته در سه ماه ابتدایی سال جاری نیز ادامه یافته به طوریکه حجم معاملات در سه ماهه امسال از ١٠ میلیون و ٦٠٠ هزار تن گذشته است؛ حجم و ارزش معاملات بورس کالا در سال ٩٩ با ثبت ٣٣.٤ میلیون تن کالا به ارزش ٣٥٠ هزار میلیارد تومان رسید.

مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه گفت: بررسی روند راه اندازی و توسعه معاملات قراردادهای آتی در بورس کالای ایران گویای عمر بیش از ۱۳ ساله این ابزار است. این ابزار از آذر ماه سال ۱۳۸۷ و در دارایی سکه طلا در اختیار معامله گران و متقاضیان قرار گرفت و در ادامه قرارداد آتی زعفران نگین و زعفران پوشال به ترتیب در اردیبهشت ۱۳۹۷ و شهریور همان سال تعریف شد.

سلطانی نژاد ادامه داد: سپس در تیر ماه ۱۳۹۸ بر روی زیره سبز و در مهر ماه آن سال بر روی پسته قرارداد آتی تعریف شد و در اسفند ماه ۱۳۹۹ شاهد راه اندازی قرارداد آتی نقره بودیم و اکنون نیز در مراسم آیین راه اندازی ارکان بازار سرمایه ایران قرارداد آتی واحدهای صندوق طلا هستیم.

مدیرعامل بورس کالای ایران افزود: آمار معاملات قراردادهای آتی در ۱۰ سال گذشته نشان می دهد در سال ۹۷ با ثبت ارزش ۸۰۰ هزار میلیارد ریالی رکورد معاملات آتی در بورس کالا شکسته شد که بیانگر عمق بالای این معاملات و استقبال بالای سرمایه گذاران از این ابزار معاملاتی است.

آتی سکه متوقف شد اما بورس کالا به مسیر ادامه داد

او به توقف معاملات آتی سکه طلا در بورس کالا اشاره کرد و گفت: در سال ٩٧ بازار آتی سکه متوقف شد اما بورس کالا در مسیر توسعه بازار آتی قدم برداشت و با ورود کالاهای کشاورزی و نقره، امروز یک دارایی از جنس طلا به بازار اضافه شد.

سلطانی نژاد در ادامه اشاره ای به ارزش معاملات صندوق های پشتوانه طلا نیز داشت و گفت: مجموع ارزش معاملات ۴ صندوق طلای موجود شامل زر، کیان، عیار و لوتوس تا پایان سال ۹۹ به بیش از ۵۰ هزار میلیارد ریال رسیده که این روند نیز در مسیر رشد قرار دارد.

یکه تازی بورس اختیار معامله شیکاگو

وی در خصوص سابقه قراردادهای مشتقه صندوق های کالایی در سایر بورس های کالایی دنیا اظهار داشت: از جمله بورس هایی که قرارداد مشتقه صندوق های کالایی در آن ها راه اندازی شده می توان به بورس یورکس با سه صندوق، بورس توکیو ژاپن ارکان بازار سرمایه ایران با دو صندوق و بورس اختیار معامله شیکاگو با ۶۷۹ صندوق سرمایه گذاری قرارداد اختیار معامله که مهم ترین آن ها به صندوق طلا، گاز طبیعی، نفت و نقره اختصاص دارد، اشاره کرد.

مشخصات قرارداد آتی واحدهای صندوق طلا

به گفته مدیرعامل بورس کالای ایران در بحث مشخصات قراردادهای آتی واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلا، دارایی پایه این قراردادها واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلای لوتوس (طلا) بوده و اندازه قرارداد هزار واحد سرمایه گذاری پشتوانه طلای لوتوس (طلا) است. همچنین حد نوسان قیمت روزانه مثبت و منفی ۵ درصد قیمت تسویه روزانه روز قبل و وجه تضمین نیز حدود ۲۵ درصد میانگین ارزش یک قرارداد است؛ سقف مجاز موقیت های باز تعهدی نیز برای اشخاص حقیقی و حقوقی ۲۰۰ موقعیت در هر نماد است.

وی تاریخ سرررسید این قرارداد را ۲۰ مرداد ماه سال جاری عنوان کرد و گفت: ساعات معاملاتی نیز با هدف تسهیل متقاضیان از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۵ تعیین شده و دوره پیش گشایش ۱۰ تا ۱۰:۳۰ صبح است.

حمایت ارکان بازار سرمایه

سلطانی نژاد در بخش دوم سخنرانی خود به شروع مجدد معاملات سیمان در بورس کالای ایران اشاره کرد و گفت: از ماه ها قبل مذاکره و تفاهم با شرکت‌ها و هلدینگ‌های سیمانی با همکاری سازمان بورس و اوراق بهادار به منظور آغاز مجدد معاملات سیمان در بورس کالا انجام شد که مذاکرات با شرکت هایی نظیر گروه سیمان تأمین، سیمان تهران، سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع سیمان، سرمایه‌گذاری سیمان غدیر، سرمایه‌گذاری سیمان اسپندار و سرمایه‌گذاری امید از جمله آن ها است.

به گفته مدیرعامل بورس کالای ایران، بخش بزرگی از ورود موفق سیمان به بورس کالا مرهون اقدامات شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا) بوده است که بالای ٩٠ درصد معاملات فعلی از سوی زیرمجموعه های شستا انجام شده است.

سلطانی نژاد عامل مهم دیگر توسعه معاملات کالاها در بورس کالا از جمله ورود سیمان را مرهون حمایت های ارکان بازار سرمایه در مخالفت با قیمت گذاری دستوری اعلام کرد و گفت: خوشبختانه ماحصل تمام تلاش ها و اقدامات صورت گرفته، پذیرش شرکت های بورسی و آغاز عرضه سیمان در بورس کالای ایران بود که در یک ماه گذشته نزدیک به یک میلیون تن سیمان مورد معامله قرار گرفته است و با احتساب معاملات امروز، حجم معاملات سیمان از یک میلیون تن گذشت.

نظارت ارکان بازار اوراق بهادار ایران بر بانک‌های خصوصی از منظر شفافیت و کارایی به‌عنوان اصول حقوق عمومی

مطابق مادۀ ارکان بازار سرمایه ایران ۳۱ «قانون پولی و بانکی جمهوری اسلامی ایران»، تشکیل بانک‌ها‌ صرفاً به‌صورت شرکت سهامی عام با سهام بانام ممکن است. از سویی، مطابق مادۀ ۳۶ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعۀ کشور، تمامی شرکت‌های سهامی عام ملزم به ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار به‌عنوان متولی و نهاد ناظر بازار سرمایه هستند. بدین‌ترتیب، تأسیس و عرضۀ عمومی سهام بانک‌ها‌ در بازار اولیه مستلزم ثبت سهام بانک‌ها‌ نزد سازمان بورس است و انجام معاملات ثانویۀ سهام بانک‌ها‌ نیز مستلزم پذیرش آنها نزد یکی از بازارهای بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران خواهد بود. ازاین‌رو تمامی بانک‌ها‌ لزوماًْ ناشر اوراق بهادار محسوب می‌شوند و بدین‌ترتیب تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار و تابع مقررات مصوب سازمان و شورای عالی بورس و ضوابط مقرر توسط بورس مربوطه قرار دارند. هدف مقالۀ حاضر بررسی نهادهای ناظر بازار سرمایه، حوزه و چگونگی نظارت آنها بر بانک‌ها‌ و تطبیق آن با اصول حقوق عمومی شامل شفافیت و کارایی است. بدین‌منظور، پس از بررسی موضوع از جنبه‌های نظارت بر معاملات اوراق بهادار، افشای اطلاعات و نیز حاکمیت شرکتی به‌عنوان سه حوزۀ عمدۀ نظارت بر بانک‌ها‌، نوشتار پیش ‌رو بدین نتیجه رهنمون می‌گردد که اعمال نظارت ارکان ناظر بازار سرمایه بر بانک‌ها‌ هرچند به ارتقای شفافیت عملکرد بانک‌ها‌‌ و حفظ منافع سرمایه‌گذاران منجر می‌شود، با این حال، با عنایت به همپوشانی حیطۀ صلاحیتی نهادهای ناظر بازار پول و بازار سرمایه در خصوص بانک‌ها‌، در برخی موارد به بروز اختلال در کارایی آنها می‌انجامد.

کلیدواژه‌ها

• بازار اوراق بهادار
• بازار سرمایه
• بانک
• حاکمیت شرکتی
• سازمان بورس و اوراق بهادار ایران
• شورای عالی بورس
• نظارت

عنوان مقاله [English]

Supervision of Private Banks by the Iranian Security and Exchange Organization From the Viewpoint of Transparency and Efficiency as Principles of Public Law

نویسندگان [English]

• Reza Tajarlou 1
• Reza Khodabakhsh 2

1 Assistant Prof., Department of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran

2 Ph.D. Student in Public Law, Alborz Campus, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

According to Article 31 of the the Monetary and Banking Law of Iran, banks may only be incorporated as public joint-stock companies with registered shares. Moreover, according to Article 36 of the Law on Permanent Provisions of Economic, Social and Cultural Development Programs, all public joint-stock companies are required to register with the Iranian Security and Exchange Organization (SEO) as the custodian and supervisor of the capital markets. Thus, establishment of any banks requires initial public offering of banks' shares and conducting secondary transactions needs registration at Tehran Stock Exchange or Iran FaraBourse Co. (IFB). Consequently, all banks are necessarily considered issuers of securities and therefore they are under the supervision of the SEO and subject to the regulations approved by the Securities & Exchange High Council and the rules set by the relevant stock exchange. The purpose of this paper is to examine the institutions that oversee the capital market, the scope of their powers and how they monitor banks, and their compliance with the principles of public law, including transparency and efficiency. To this end, after examining the issue from the perspective of monitoring securities transactions, disclosure of information and corporate governance as three main areas of bank supervision, the study’s findings suggest that the oversight of the banks by the capital market supervisory institutions, leads to transparency in the performance of banks and the protection of of investors interests. However, due to the overlapping jurisdiction of the regulators of the money market and the capital market over banks, in some cases oversight can disrupt the banks efficiency.

مرگ خاموش بازار سرمایه با تعارض منافع/ در "ساختار" بازار سرمایه تعارض منافع وجود دارد/نبود شفافیت معاملاتی تنها به عمق مظنه بازار محدود نیست

دبیر کمیته بورس اتاق بازرگانی ایران گفت: بعضا پیش می آید مدیرانی در سازمان و یا شرکت‌های بورس اوراق بهادار، بورس‌های کالایی و یا شورای عالی بورس عضو هستند و از طرفی در یک شرکت و یا نماد بورسی نیز ذی نفع هستند. در چنین شرایطی تعارض منافع ساختاری به وجود می‌آید. اگر یک مسئول هولدر یک گروه و یا صنعت خاصی باشد به طور حتم اعمال نفوذ کرده و تلاش در این دارد که آن گروه و یا صنعت متضرر نشود. معمولا تعارض منافع ساختاری مابین ارکان بازار و ناشران ایجاد می شود.

گروه بورس پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد؛ تعارض منافع (Conflict of interest) به زبان ساده یعنی فردی در موقعیتی قرار بگیرد که تصمیم یا رفتار حرفه‌ایش در تضاد با منافع سازمان یا استانداردها و ضوابط آن شغل خاص اما همراستا با منافع شخصی او باشد. موضوعی که سال‌هاست در کشورهای پیشرفته به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های سیاستگذاران تبدیل شده و توجه به آن، مانع از فسادهای کلان می‌شود. یکی از مهمترین مصادیق تعارض منافع مربوط به مباحث بورس و بازار اوراق بهادار است که اثرات و تبعات فراوانی بر نظام اقتصادی و پولی کشور دارد.

مجلس شورای اسلامی در ماه‌های گذشته کلیات طرح مدیریت تعارض منافع را در راستای مبارزه با مفاسد اقتصادی به تصویب رساند و پیش از این نیز موضوع تعارض منافع توسط اداره پیشگیری و ارتقای سلامت بازار سرمایه سازمان بورس و اوراق بهادار مورد توجه و بررسی قرار گرفته بود و کارشناسان آن اقدام به تهیه پیش‌نویس لایحه مدیریت تضاد منافع در بازار اوراق بهادار برای ارائه به مجلس کرده بودند. تاکنون نتیجه کاملی از این موضوع حاصل نشده اما روز گذشته سازمان بورس و اوراق بهادار یکی از مصادیق آن که مربوط به عمق مظنه قیمت‌ها و بازار می‌شود را تعیین‌وتکلیف و تدابیری خود را ابلاغ کرد.البته این اقدام گام بسیار کوچکی در مسیر شفافیت و مقابله با تعارض منافع است و قطعا باید اقدامات جدی تری از طرف متولیان در دستور کار قرار گیرد.

در آمریکا، قانون "داد فرانک" و در اتحادیه اروپا قانون "میفید" از جمله قوانین این کشورها در زمینه مدیریت تعارض منافع است که معمولا این قوانین هر چند وقت یکبار به روز رسانی می‌شوند. همچنین در کانادا نیز قوانین بسیار منسجمی در این زمینه وجود دارد و توانسته‌اند این مسئله را مدیریت کنند.

از مهمترین مصادیق مصادیق تعارض منافع می‌توان به تصدی همزمان دو یا چند شغل، رانت اطلاعاتی، تصمیم‌گیری به نفع شخصی و پذیرش هدیه اشاره کرد. آنچه بدهیهیست نبود شفافیت کافی باعث بروز امکان سواستفاده و مانور در تعارض منافع می‌شود.

از همین رو طی گفت‌وگوی مشروح با علی سامانی فرد دبیر کمیته بورس اتاق بازرگانی و کارشناس بازار سرمایه به بررسی این مهم پرداختیم که در ادامه می‌خوانید:

*مصادیق تعارض منافع در بازار سهام چیست؟

سامانی فرد: بازار سهام به طور ذاتی و در سطح خرد و کلان، یک بازار تعارض منافع است. به بیان دیگر زمانی که شخصی سهامی را می‌خرد در مقابل شخص دیگری آن دارایی را به فروش می رساند و اگر این سهام رشد کند، شخص فروشنده متضرر و خریدار منتفع می‌شود. در حقیقت خرید یک فرد به منزله فروش شخص دیگری است که همین دست به دست شدن منافع به خودی خود تعارضی را ایجاد می‌کند.

مابین گروه‌های بورسی و صنایع نیز تعارض منافع وجود دارد. در بعضی مواقع امکان دارد رشد یک گروهی به معنای افت یک گروه دیگر باشد، بنابراین مابین جریان حرکت پول و نفع سهامداران از گروه الف به گروه ب یک تعارض منافعی به وجود می‌آید چراکه رشد یک گروه در گروی افت گروه دیگری شده است.

حتی در سطوح بالاتر نیز تعارض منافع رخ می‌دهد. در برخی از مواقع عده ای از سهامداران اصطلاحا نقد هستند و عده دیگری از سهامداران دارای پرتفوی هستند، مابین این دو دسته مجددا تعارض منافعی ایجاد می شود.

موارد مذکور در سطح خود بازار سرمایه است اما این مسئله به همین محدوده ختم نمی‌شود و در "ساختار" بازار سرمایه هم تعارض منافع وجود دارد.

بعضا پیش می آید مدیرانی در سازمان و یا شرکت‌های بورس اوراق بهادار، بورس‌های کالایی و یا شورای عالی بورس عضو هستند و از طرفی در یک شرکت و یا نماد بورسی نیز ذی نفع هستند. در چنین شرایطی تعارض منافع ساختاری به وجود می‌آید. اگر یک مسئول هولدر یک گروه و یا صنعت خاصی باشد به طور حتم اعمال نفوذ کرده و تلاش در این دارد که آن گروه و یا صنعت متضرر نشود. معمولا تعارض منافع ساختاری مابین ارکان بازار و ناشران ایجاد می شود.

تعارض منافع در سایر نهادهای مالی نیز وجود دارد و تنها مختص به بورس نمی‌شود. به طور مثال اگر یک مسئول متخطی در کانون کارگزاران فعالیت داشته باشد به طور حتم تعارض تمام هم و غم آن منتهی به دعوت مردم به بازار سهام می‌شود چراکه معاملات سهامداران منجر به ایجاد کارمزد و گردش مالی شده و از این مسیر منتفع می‌شود. در شرایط فرضی یادشده تعارض منافع به وجود آمده است.

به طور کلی تعارض منافع علاوه بر مفهومی معاملاتی، وجه ساختاری نیز دارد. در حقیقت نفس معاملات تعارض ایجاد می کند. زمانی که یک نماد در حال رشد بوده، خریدار آن سود برده و فروشنده متضرر می شود. علاوه بر این شخص خریدار پس از دریافت یک گین و شناسایی سود آن را به فروش می رساند و شخص دیگری آن سهم را اصطلاحا در قله خریداری می کند و پس از ریزش قیمت متضرر می شود. در نتیجه سود یک شخص در ضرر شخص دیگری است چراکه معاملات در بازار ثانویه شکل می‌گیرد و سازوکار آن با بازار اولیه تفاوت دارد. البته این امر مربوط به یک بازار متعادل می شود در بازاری بیمارگونه همانند سال ۹۹ که تمام بازار صعودی شد و یا بالعکس در ابتدای سال جاری که کلیت بازار سرخ بود، صدق نمی‌کند. بنابراین نقش و ذات معاملات سبب شکل گیری تعارض شده و این موضوعی نامطلوب نیست؛ ماهیت گردش سرمایه چنین سیکلی را به وجود می‌آورد اما در بحث ساختاری وجود تعارض منافع فسادزا و آسیب زننده است.

در لایحه قانون بازار سرمایه به طور مفصل به بحث تضاد منافع ساختاری پرداخته شده و آن را به سه بخش سازمان بورس، نهادها و شرکت‌ها مورد بررسی قرار داده است. کمیته بورس اتاق بازرگانی ایران نیز پیشنهاداتی برای تغییرات در تناسب جرایم و مجازات ذیل بخش ششم قانون بازار اوراق بهادار داده است. در تعارض منافع ساختاری گاهی هر سه بخش ذی نفع هستند و این مسئله باید فیصله پیدا کند.

*نبود شفافیت چقدر در شکل گیری فساد مالی و تعارض منافع نقش دارد؟ مهمترین ابهامات و عدم شفافیت‌ در چه بخش‌هایی از بازار سرمایه است؟

سامانی فرد: به طور کلی شفافیت در بازار سرمایه را می توان به سه دسته اعم از شفافیت اطلاعاتی، معاملاتی و شفافیت در تصمیمات تقسیم کرد. شفافیت اطلاعاتی شامل آن دسته از اطلاعاتی است که ناشران در اختیار دارند و بر حسب قانون موظف هستند که آن را در کدال و یا دیگر مجاری تعریف شده افشا کنند. بنابراین شفافیت اطلاعاتی یک بخش از اجزای تشکیل دهنده شفافیت در بازار سهام است و به طور مکرر نیز در فصل ۶ قانون بازار در مورد افشای اطلاعات نهانی توسط ناشران ماده قانونی وجود دارد و ناظران بازار نیز درخصوص افشای اطلاعات نظارت کافی بر اعمال ناشران دارند اما با این حال خلل هایی در این باره وجود دارد.

متاسفانه در سال‌های گذشته شفافیت اطلاعتی اصطلاحا کور شد. چراکه بنا بر اتفاقاتی که در چند نماد به وجود آمده بود، تصمیم به به عدم نمایش EPS شرکت‌ها و حذف آن از تابلوی معاملاتی گرفتند. شرکت‌ها در گذشته پیش‌بینی از سودسازی آینده خود اعلام می‌کردند اما دیگر این رویه وجود ندارد و اعلام آن را متوقف کردند.

بسیاری از مبناهای تحلیلی شرکت‌ها در EPS ها نهفته است و این معیاری تاثیرگذار در پیش بینی پذیر کردن بازار به حساب می آید. بنا است که شرکت‌ها (EPS (FW خود را در قالب سه سناریوی خوش بینانه، محتاطانه (حد وسط) و بدبینانه اعلام کنند. اگر این موضوع عملیاتی شود میتوانیم بر وجود شفافیت اطلاعاتی اصطلاحا حساب کنیم.

البته باید این نکته را در نظر داشت که شفافیت تصمیماتی از دو مورد دیگر اهمیت بیشتری دارد. در حال حاضر دولت حدود ۷۰ الی ۸۰ درصد بازار سرمایه را تشکیل می‌دهد، از این رو می توان ادعا کرد که دولت بزرگ‌ترین بازیگر بازار سهام است. این در حالی بوده که دولت تصمیمات خود را در هاله‌ای از ابهام باقی می‌گذارد که این مسئله به طور مستقیم بحث "شفافیت تصمیماتی" را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به طور نمونه در گذشته شاهد مصوبه‌ای در خصوص حذف قیمت گذاری دستوری در صنعت خودرو بودیم. مسئولان یک ماه پیش از اعلام رسمی در خصوص چنین تصمیمی بحث و درمورد کم‌وکیف آن اطلاع رسانی می کردند که همین موضوع باعث ایجاد هیاهویی در جوکلی بازار سهام شد اما در نهایت با حکم رئیس جمهور مسئله آزادسازی قیمت خودروهای داخلی لغو شد! مشابه این تصمیمات مبهم و گاه ناگهانی به وفور وجود دارد. عدم شفافیت تصمیماتی ابهامات زیادی را برای سهامداران و فعالان بازار سرمایه ایجاد می‌کند که همین مسئله آسیب جدی به اعتماد سهامداران می‌زند.

باید سامانه ای مشابه کدال و تحت عنوان شفافیت و تصمیمات وجود داشته باشد و دولت مکلف باشد هر مصوبه و اطلاعاتی درخصوص موضوعاتی همچون نرخ واردات و صادرات و یا ممنوعیت های مربوط به آن، نرخ بهره و یا دیگر موارد تاثیرگذار در بازار سرمایه را حداکثر تا ۲۴ ساعت پس از تصویب افشا کند و مصوبات حداقل یک ماه پس از اعلام قابل اجرا شود تا به این واسطه فعالان بازار زمان کافی برای تحلیل اثر آن مصوبه در ریسک پرتفوی خود را داشته باشند. متاسفانه در شفافیت تصمیمات ضعف های بزرگی داریم و باید تمرکز ویژه ای بر این موضوع شود.

*طبق مصوبه روز گذشته سازمان بورس و اوراق بهادار، نمایش عمق مظنه بازار را برای عموم سهامداران ممکن شده است. این موضوع را چطور ارزیابی می کنید؟

سامانی فرد: متاسفانه اشکالات جدی در بحث "عدم شفافیت معاملاتی" وجود دارد. یکی از این موارد مربوط به عمق مظنه بازار می‌شود. پیش از این مصوبه سازمان بورس و اوراق بهادار، تنها کارگزاری‌ها و معامله گران استیشن می توانستند تا ۴۰ ردیف‌ از معاملات را مشاهده کنند و به همین واسطه به راحتی از مردم نوسان می‌گرفتند. تبعیض در این موضوع ناعدالتی گسترده ای را در بازار به وجود آورده و بسیاری از سهامداران دارایی خود را به علت این بی‌انصافی از دست دادند. این در حالی بوده که سهامداران خرد در گذشته تنها ۳ ردیف از عمق بازار را می توانستند مشاهده کنند و بعدها به ۵ ردیف ارتقاء پیدا کرد.

نبود شفافیت معاملاتی تنها به این عمق مظنه بازار منتهی نمی شود و مصادیق دیگری همچون دسترسی به معاملات الگوریتمی برای تعدادی از کارگزارها و. دارد. هرچند که معتقدم به علت نبود دانش کافی، معاملات الگوریتمی نمی تواند برای تمام سهامداران مفید باشد اما دولت موظف بوده که بسته آموزشی متناسب با کارکرد آن را تهیه و سپس اجازه دستری به این سبک معاملات را برای عموم افراد آزاد کند. در حال حاضر دسترسی به معاملات الگوریمی برای عده ای محدود وجود دارد و همین انحصار بلاهای زیادی بر سر مردم آورد. اگر سازمان بورس قصد بهبود فضای معاملاتی را دارد باید با نظرسنجی از تمام سهامداران فعال در بازار، عارضه یابی کند و تصمیمات محدود به فعالان دستچین شده نشود.

توسعه نهادهای مالی؛ گامی موثر در راستای گسترش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، توسعه نهادهای مالی را گام موثری در گسترش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم برشمرد و گفت: این سازمان با صدور مجوزهای جدید برای صندوق‌ها، سبدگردانی و خدمات مربوط تلاش کرده تا سرمایه‌گذاری غیرمستقیم را توسعه دهد.

به گزارش ایمنا و به نقل از سازمان بورس و اوراق بهادار، «مجید عشقی» به گسترش بازار سرمایه طی دو تا سه سال اخیر، اظهار کرد: اکنون بازار سرمایه با اتفاقاتی که در سال ۹۹ رخ داد، قابل مقایسه با گذشته نیست؛ سرمایه‌گذاری مستقیم تحت‌تأثیر چنین اتفاقی، یکی از دغدغه‌های جدی سازمان به‌شمار می‌رود.

وی ادامه داد: یکی از دلایل اتفاقات و فراز و فرودهای اواخر ۹۸ و ۹۹، آشنا نبودن سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به بازار سرمایه بود و ریزش بازار پس از این زمان، بی‌اعتمادی را در پی داشت که جبران این بی‌اعتمادی زمان‌بر خواهد بود.

رئیس سازمان بورس، اقدامات انجام شده در بازار سرمایه را در راستای بازگشت اعتماد عمومی نسبت به این بازار برشمرد و گفت: اکنون باید تمرکز از سرمایه‌گذاری مستقیم مهار شود و با ایجاد بسترهای مناسب، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم ارکان بازار سرمایه ایران به شدت توسعه یابد.

عشقی، شرکت‌های کارگزاری را همواره یک گام جلوتر از سازمان بورس و ارکان بازار برشمرد و عنوان کرد: اگرچه بیان این مطلب شاید از سوی رئیس سازمان بورس عجیب باشد، اما این واقعیتی است که وجود دارد؛ باید ارکان بازار و نهاد ناظر بازار با سرعت خود را به این حد برساند تا ترویج سرمایه‌گذاری غیرمستقیم با شتاب بیشتری در جامعه نهادینه شود.

وی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری مستقیم، هیجانات و فشار به سامانه‌ها را در پی دارد، اذعان‌داشت: ورود حجم گسترده‌ای از سرمایه‌گذاران خرد به معاملات مستقیم بازار در هیچ جای جهان مشاهده نمی‌شود.

رئیس سازمان بورس ادامه‌داد: ورود حجم بالای سرمایه‌گذاری خرد به بازار سرمایه در ایران و معامله خرد آن‌ها، فشار سنگینی را به سامانه‌های نظارتی، سامانه‌های معاملاتی، تسویه و سامانه‌های کارگزاری‌ها وارد می‌کند.

عشقی با تاکید بر گسترش فرهنگ سرمایه‌گذاری غیرمستقیم خاطرنشان‌کرد: سازمان بورس با صدور مجوزهای جدید برای صندوق‌ها، سبدگردانی و خدمات مربوط به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، تلاش کرده تا سرمایه‌گذاری غیرمستقیم را توسعه دهد.

بازار سرمایه چیست؟ معرفی سازمان بورس اوراق بهادار تهران + فیلم | پیش نمایش

بازار سرمایه چیست؟ آنچه در ایران بصورت رسمی به عنوان بازار سرمایه شناخته می‌شود شامل چهار شرکت بورسی است. تمام این چهار شرکت تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار ایران فعالیت می‌کنند. درواقع سازمان بورس اوراق بهادار ایران متولی و سیاست گذار سرمایه گذاری در ایران است. شرکت‌های بورسی نقش بسیار با اهمیتی در رونق اقتصادی کشور دارند. علاوه بر این تاثیر مهمی در اقتصاد جهانی ایران هم دارند. در فیلم آموزشی این درس ارکان سازمان بورس اوراق بهادار ایران را معرفی خواهیم کرد. همچنین خواهیم گفت که نقش اقتصادی بازار سرمایه چیست؟

بازار سرمایه چیست؟

معرفی ارکان بازار سرمایه و سازمان بورس اوراق بهادار ایران

با توجه به توضیحات بالا، بازار سرمایه متشکل از ۴ شرکت بورس است. سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان متولی، ناظر و سیاست‌گذار بازار سرمایه محسوب می‌شود. شرکت‌های بورسی تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار تهران به قرار زیر هستند.

• شرکت بورس اوراق بهادار تهران
• شرکت فرابورس ایران
• شرکت بورس کالای ایران
• شرکت بورس انرژی

فعالیت‌های شرکت‌ بورس اوراق بهادار تهران و شرکت فرابورس ایران تقریبا هم سو با یکدیگر است. این دو شرکت مهمترین ارکان بازار سرمایه محسوب می‌شوند. به همین دلیل گاهی اوقات عبارت “بازار سرمایه” به همین دو بازار (بورس اوراق بهادار و فرابورس) تعلق می‌گیرد.

فیلم معرفی بازار سرمایه

نقش بازار سرمایه در اقتصاد کشور چیست؟

فیلم معرفی ارکان بازار سرمایه و نقش سازمان بورس اوراق بهادار تهران را ببنید.

• سیاست گذاری بازار سرمایه توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران
• وظایف ارکان مختلف بازار سرمایه چیست؟
• نقش بازار سرمایه در اقتصاد کشور چیست؟
• فرصت‌های اقتصادی در بازار سرمایه چیست؟
• بازار سرمایه چه تاثیر بر اقتصاد جهانی ایران دارد؟
• تاثیر بورس اوراق بهادار تهران بر رونق اقتصادی
• معرفی سایت‌های مرتبط با سازمان بورس اوراق بهادار ایران

مدت: ۱۲ دقیقه | حجم: ۲۴ مگابایت | راهنما

با استفاده از آیکون‌ها اندازه نمایش فیلم، میزان صدا و مخصوصا کیفیت تصویر را مطابق میل خود تنظیم کنید

امیدوارم فیلم معرفی بازار سرمایه مورد توجه شما قرار گرفته باشد. در فیلم معرفی بازار سرمایه تلاش کردیم، در مدتی کوتاه شما را با ارکان بازار سرمایه و همچنین نقش سازمان بورس اوراق بهادار تهران آشنا کنیم. اما برای سرمایه گذاری در بورس هنوز چند قدم دیگر فاصله دارید. در درس‌های بعدی بصورت مشخص با “بورس” بصورت کامل‌تر آشنا خواهید شد.

سایت‌های مربوط به سازمان بورس اوراق بهادار تهران

گرچه در حال حاضر با دانستن همین مطالب می‌توانید درس بعدی را شروع کنید. اما اگر هنوز موضوعاتی در زمینه بازار سرمایه ذهن شما را مشغول دارد، می‌توانید برای آشنائی بیشتر با سازمان بورس اوراق بهادار تهران و همچنین شرکت‌های تحت نظارت آنها به وب سایت مربوط به آنها مراجعه کنید.

درحالی که بازار سرمایه مهمترین بخش سرمایه گذاری در ایران است، اما گزینه‌های سرمایه گذاری متنوعی برای افراد وجود دارد. در درس بعدی در خصوص گزینه‌های موجود برای سرمایه گذاری و همچنین سرمایه گذاری در بورس خواهیم گفت. همچنان همراه ما باشید.