EPS چیست؟

امیر شاملویی

فرمان کمکی الکترونیکی(EPS) چیست و چگونه کار می کند؟

سیستم فرمان کمکی الکترونیکی EPS(Electronic Power Steering System) یکی از جدیدترین سیستم هایی است که بر روی خودروهای جدید نصب می شود و وظیفه آن آسان تر کردن و نرم تر کردن سیستم فرمان است. این سیستم معمولا بر روی خودروهای شاسی بلند نصب می شود. کارایی و دقت این سیستم بسیار بیشتر از دیگر انواع سیستم فرمان های کمکی است. در بعضی جزوات به این سیستم، فرمان کمکی برقی و یا الکترکی نیز گفته می شود.

در این سیستم یک کامپیوتر، یک موتور الکتریکی، چند سنسور، مدارات برقی و الکترونیکی جایگزین پمپ هیدرولیک، لوله های ارتباطی، مخزن هیدورلیک، تسمه و دیگر قطعات شده اند.

مهم ترین مزیت این سیستم، عملکرد آن بر پایه نیروی کمکی متغیر است که خصوصیات زیر را تامین می کند:

• نیروی کمکی فرمان در هنگام خاموش بودن موتور(در بعضی از خودروها)
• نیروی کمکی بالا در سرعت های پایین
• نیروی کمکی کم در سرعت های بالاتر

در خودروهایی که مجهز به سیستم کمکی فرمان از نوع هیدرولیکی هستند، گشتاور لازم برای عملکرد پمپ هیدرولیک فرمان توسط موتور تامین می شود و مقدار فرمان کمکی توسط یک میله پیچشی (Torsion Bar) تعیین می شود ولی در سیستم فرمان کمکی الکترونیکی، برای آسان کردن گردش فرمان، یک موتور الکتریکی جایگزین پمپ هیدرولیک شده است و نیروی کمکی را تامین می کند و تعیین مقدار نرم شدن فرمان توسط یک کامپیوتر و سنسورهای مربوطه انجام می گیرد لذا دقت آن نسبت به سیستم های دیگر از جمله سیستم کمکی هیدرولیکی بسیار بالاتر و عملکرد آن بسیار دقیق تر است.

همانطور که عنوان شد سیستم های فرمان کمکی هیدرولیکی نیروی مورد نیاز خود را مستقیما از موتور دریافت می کنند. یکی از پیامدهای این سیستم، سفت بودن فرمان در زمان خاموش بودن موتور است، این مشکل در سیستم های فرمان کمکی الکترونیکی برطرف شده است زیرا سیستم فرمان کمکی نیازمند به روشن بودن موتور نیست و عملکرد آن بستگی به سالم بودن باتری خودرو دارد. به عبارت دیگر برای نرم شدن فرمان تنها کافی است که باتری خودرو سالم و شارژ باشد و لزومی به روشن بودن موتور وجود ندارد.لازم به ذکر است که سیستم فرمان کمکی الکترونیکی تنها بر روی بعضی خودروها فعال است و این سیستم به دلیل بحث ذخیره انرژی(Energy Saving) بر روی بعضی خودروهای جدید، در حالت موتور خاموش غیرفعال شده است و صرفا وقتی موتور روشن باشد، فرمان کمکی برقی عمل خواهد کرد.

در خودروهایی که از سیستم هیدرولیک فرمان بهره می برند، در زمانی که بیشترین میزان اصطکاک مابین لاستیک های خودرو و سطح جاده وجود دارد، میله پیچشی(Torsion Bar) که در وسط شیر هیدرولیکی (مُقسم) قرار دارد، بیشترین میزان پیچش را داشته و دریچه ها طوری مقابل هم قرار می گیرند که بیشترین مسیر برای عبور روغن باز می شود و مقدار روغن زیادی به سمت جک هدایت شده و بیشترین میزان فرمان کمکی را در این وضعیت خواهیم داشت، در واقع تعیین میزان وجود اصطکاک و به سبب آن، افزایش یا کاهش نیروی کمکی توسط میله پیچشی(Torsion Bar) انجام می گیرد در حالی که این کار در خودروهای مجهز به سیستم فرمان کمکی الکترونیکی توسط سنسورهای مربوطه و بوسیله اطلاعاتی که بوسیله یونیت سیستم ESP به آن ارسال می شود، انجام می گیرد.

به عبارت دیگر سیستم فرمان الکترونیکی مناسبترین گشتاور لازم برای چرخاندن فرمان را با توجه به سرعت خودرو تامین می کند، در سرعت کم برای راحتی، گشتاور بالا و در سرعت بالا برای ایمنی و پایداری بهتر خودرو، گشتاور کمتری تولید می کند.

به عنوان مثال اگر خودرو در حالت سکون باشد و راننده بخواهد خودرو را که در یک خیابان، مابین دو خودرو دیگر که به صورت طولی قرار گرفته است، از حالت پارک خارج کند و یا خودرو را مابین دو خودرو دیگر که بصورت طولی قرار گرفته اند، پارک کند، سرعت خودرو در حد صفر است که توسط ESP تشخیص داده شده و به کامپیوتر فرمان الکترونیکی ارسال می شود، در این حالت موتور سیستم فرمان الکترونیکی بیشترین میزان گشتاور را اعمال کرده و گردش فرمان بسیار نرم می شود ولی وقتی خودرو با سرعت زیاد در جاده در حال حرکت است، کمترین میزان گشتاور توسط موتور فرمان الکترونیکی اعمال می گردد تا پایداری خودرو با اختلال مواجه نشده و خودرو دارای حداکثر ایمنی باشد.

سیستم فرمان الکترونیکی کمکی به دلیل اینکه توسط کامپیوتر کنترل می شود، دارای مزایای دیگری نیز هست. چنانچه مشکلی در سیستم فرمان الکترونیکی بوجود آید، چراغ اخطار بر روی صفحه نمایشگرها روشن می شود. لازم به ذکر است که در صورت بروز نقص در سیستم الکتریکی فرمان کمکی، فرمان بصورت مکانیکی قادر به عملکرد است.

اندازه گیرى گشتاور و زاویه فرمان:

بر روی ستون فرمان، یک سنسور قرار دارد که مقدار گشتاور اعمالی توسط راننده را اندازه گرفته و آن را به کامپیوتر سیستم فرمان کمکی اطلاع می دهد. کامپیوتر سیستم فرمان کمکی از این پارامتر جهت مدیریت سیستم تقویت فرمان استفاده می کند. وظیفه دیگر این سنسور اندازه گیری میزان گردش غربیلک فرمان توسط راننده می باشد.

ساختار سنسور و چگونگی عملکرد آن:

سنسور، گشتاور میزان پیچش میل پیچشی را اندازه مى گیرد. دو دیسک که دور تا دور آنها مشبک است در دو انتهای میله قرار گرفته اند. اندازه گیری از طریق پرتوهای نور سنسورها که از شبکه ها می گذرند، انجام می گیرد. نیروى به کار رفته توسط راننده بر روى غربیلک فرمان، سبب مى شود پرتو نور عبورى از دیسک ها باریک شود. این حالت نسبت مستقیم با میزان نیروی کمکی فرمان دارد.

لازم به ذکر است که در سیستم هاى اولیه، براى اندازه گیرى زاویه فرمان یک سنسور و برای اندازه گیری گشتاور اعمالی توسط راننده، یک سنسور دیگر مورد استفاده قرار گرفته است. یکی از این سنسورها در داخل ستون فرمان قرار گرفته و میزان گردش میله پیچشی را برای تعیین مقدار گشتاور وارد شده به غربیلک فرمان، اندازه گیری مى کند و یک سنسور دیگر بر روی دنده شانه ای قرار گرفته و مقدار چرخش میل فرمان را محاسبه می کند.

بدین ترتیب اگر راننده فرمان را بچرخاند، میزان چرخش و همچنین مقدار گشتاور اعمالی توسط این سنسور به کامپیوتر سیستم فرمان کمکی ارسال می شود. به عنوان مثال اگر راننده بنابر نیاز، فرمان را بطور ناگهانی به اندازه 30 درجه بچرخاند، عکس العمل سیستم فرمان کمکی در مقایسه با حالتی که راننده فرمان را به آرامی و به اندازه همان 30 درجه بچرخاند، متفاوت خواهد بود. به عبارت دیگر در زمانی که راننده بطور ناگهانی فرمان را می چرخاند، میزان تقویت فرمان توسط سیستم فرمان کمکی نسبت به زمانیکه راننده فرمان را به آرامی می چرخاند، بیشتر خواهد بود زیرا سیستم به کمک سنسور مذکور متوجه می شود که ممکن است راننده در شرایط بحرانی قرار گرفته است و نیاز دارد تا فرمان با سرعت زیادی گردش کند بنابراین میزان گشتاور اعمال شده توسط موتور فرمان الکترونیکی، برای کمک به چرخش فرمان بیشتر خواهد بود.

بطور خلاصه فرآیند سیستم فرمان کمکی را می توان بصورت زیر نمایش داد:

معرفی قطعات سیستم فرمان کمکی الکترونیکی:

فرمان کمکی الکترونیکی از اجزای زیادی تشکیل شده است که عبارتند از: موتور الکتریکی، کلاچ، مجموعه چرخدنده حلزونی به سمت دنده شانه ای فرمان و به سمت غربیلک فرمان، سنسور گشتاور، میل پیچشی، کامپیوتر، موتور الکتریکی.

یک موتور الکتریکى متصل به ستون فرمان باعث حرکت میل فرمان مى شود. همچنان که غربیلک فرمان به میله فرمان متصل است نیروى موتور الکتریکى به نیروى اعمالی توسط راننده، اضافه مى شود. همانطور که گفته شد کامپیوتر سیستم کمک فرمان الکترونیکى، نیروى تولیدی توسط موتور الکتریکی را با استفاده از سرعت خودرو و همچنین نیروى اعمالی توسط راننده کنترل می کند.

سنسور دما:

در مجموعه فرمان الکترونیکی، یک سنسور تعبیه شده است که دمای موتور و دیگر قطعات داخلی سیستم را اندازه گیری کرده و به کامپیوتر فرمان برقی ارسال می کند، چنانچه به دلیل استفاده بیش از اندازه از سیستم فرمان و عملکرد متناوب موتور فرمان الکترونیکی، دمای سیستم بالا برود و ریسک آسیب دیدن سیستم افزایش یابد، کامپیوتر سیستم فرمان الکترونیکی عملکرد فرمان کمکی را محدود و یا بطور کامل قطع می کند تا به قطعات سیستم فرمان کمکی آسیبی وارد نشود. در این وضعیت به دلیل خارج شدن فرمان کمکی برقی از سیستم، فرمان سفت خواهد شد. لازم به ذکر است که بعد از اینکه دمای سیستم کاهش پیدا کرد، عملکرد سیستم به حالت عادی باز می گردد و فرمان کمکی الکترونیکی وارد مدار خواهد شد.

سیستم بازگشت فرمان فعال:

به منظور افزایش راحتى راننده، برخى سیستم هاى کمکى فرمان الکترونیکی داراى سیستم بازگشت فرمان هستند. گشتاور کمکی با حرکت طبیعی غربیلک برای بازگشت به موقعیت مرکزی در حین رانندگی ترکیب می شود.

جبران کشیده شدن فرمان به یک طرف:

این سیستم کشیده شدن غیر معمولی فرمان را در خودرو تشخیص داده (در اثر ناهمواری جاده یا سایش غیر یکنواخت تایرها و غیره) و در نتیجه راننده را از اصلاح مداوم فرمان باز مى دارد که باعث افزایش راحتى راننده و پایداری خودرو مى شود. براى تشخیص کشیده شدن فرمان، کامپیوتر سیستم کمکی فرمان الکترونیکی، اعمال هرگونه گشتاور به غربیلک فرمان را در هنگامی که نزدیک به موقعیت مرکزی خود است، کنترل می کند.

نگهداری سیستم فرمان کمکی الکترونیکی:

سیستم فرمان کمکی الکترونیکی به دلیل نداشتن قطعات هیدرولیکی، دارای فرآیندهای نگهداری ساده تری می باشد. در این سیستم راننده می بایست از حرکت در جاده ها و خیابان های سیلابی و آب گرفته پرهیز کند زیرا نفوذ آب و رطوبت به موتور و کامپیوتر سیستم، می تواند به شدت به آن آسیب رسانده و هزینه های زیادی را به صاحب خودرو تحمیل نماید. صاحب خودرو می بایست از موتورشوئی غیراصولی پرهیز کند زیرا کلیه سیستم های برقی خودرو از جمله سیستم فرمان برقی کمکی در مقابل رطوبت و مایعات بسیار آسیب پذیر می باشند.

راننده می بایست مطابق جدول زمانی و بر اساس آنچه در دفترچه راهنمای مشتری توصیه شده است، بصورت دوره ای به یکی از نمایندگی های شبکه خدمات پس از فروش مراجعه نماید و سرویس های دوره ای بر روی خودرو ایشان انجام گیرد. یکی از موارد مهم در سرویس های دوره ای، بازدید از سیستم فرمان کمکی الکترونیکی می باشد. کارشناس دوره دیده بوسیله دستگاه عیب می تواند کلیه خطاهای(Fault) ذخیره شده اعم از خطاهای های دائمی(permanent) و یا خطاهای موقتی(Temporary) در کامپیوترهای مختلف خودرو از جمله کامپیوتر سیستم فرمان کمکی را مشاهده کرده و با توجه به دیگر اطلاعات و وضعیت های(Status) کامپیوترهای مختلف، وجود مشکل و یا خطا را بررسی و تفسیر کرده و به وجود ایراد در سیستم پی ببرد و یا از بروز مشکل در سیستم های مختلف خودرو در آینده آگاه شده و تدابیر تعمیراتی لازم را بیندیشد و از تحمیل هزینه های سنگین جلوگیری نماید.

تعمیرات فرمان کمکی الکترونیکی:

انجام هرگونه تعمیر بر روی سیستم کمکی فرمان می بایست در نمایندگی مجاز و توسط کارشناس دوره دیده و با تجربه انجام گیرد. صاحب خودرو می بایست از سپردن خودرو به کسانیکه دوره ها و آموزشهای تئوری و عملی لازم و تخصصی را در مراکز آموزش فنی معتبر نگذرانده اند، پرهیز نماید زیرا ممکن است علاوه بر اینکه ایراد خودرو برطرف نشود، مشکلات دیگری نیز برای خودرو ایجاد گردد.

سود EPS چیست؟

آموزش بورس امروز درباره یکی از مهمترین مفاهیم بورس است. تقریبا همه ما کلمه سود را تا بحال بارها شنیده‌ایم.

مفهوم کلی سود در اقتصاد همان مابه‌التفاوت خرید و فروش می‌باشد. اما کلمه سود در دنیای بورس مفاهیم متفاوتی دارد.

در آموزش بورس امروز درباره سود هر سهم یا EPS صحبت خواهیم کرد. سود EPS همان مبلغ پیش‌بینی سود شرکت به ازای هر سهم میباشد. در واقع EPS مخفف عبارت Earnings Per Share میباشد.

سود EPS چیست؟

برای بیان مفهوم EPS به ذکر یک مثال می‌پردازم. در ابتدا مفروضات این مثال را با هم مرور می‌کنیم.

1. فروش شرکت سایپا طی سال گذشته ۸ هزار میلیارد تومان
2. مبلغ کل سود سایپا طی سال گذشته ۴۰۰ میلیارد تومان
3. تعداد سهام شرکت سایپا در بورس ۳۹ میلیارد سهم

(تمامی اعداد فرضی هستند)

حال به راحتی میتوانیم مبلغ سود به ازای هر سهم را مشخص کنیم. کافیست عدد دوم را بر عدد سوم تقسیم نماییم.

بدین ترتیب از تقسیم ۴۰۰ میلیارد تومان بر ۳۹ میلیارد برگه سهم به سود ۱۰۲ ریالی به ازای هر سهم میرسیم. به سود ۱۰۲ ریال EPS سهم سایپا گفته میشود.

دو نکته مهم

ذکر چند نکته در آموزش بورس امروز بسیار ضروریست.

• باید توجه کنیم که EPS هر سهم تنها یک پیش‌بینی از سود آتی شرکت تا پایان سال است. یعنی ممکن است محقق بشود و یا محقق نشود.
• کلمه سود در بازار بورس به تنهایی مفهوم دقیقی ندارد. انواع و اقسام سود در بازارهای مالی وجود دارد. مثل

1. سود عملیاتی
2. سود غیر عملیاتی
3. سود قبل از کسر مالیات
4. سود پس از کسر مالیات
5. سود EPS
6. سود DPS
7. سود نقدی
8. سود ویژه
9. سود ناویژه
10. سود خالص
11. سود ناخالص

در بازارهای مالی و بورس هریک از مفاهیم بالا تعریف خاصی دارند.

در مطالب بعدی آموزش بورس، تک تک مفاهیم ذکر شده بصورت ساده و روان توضیح داده خواهد شد.

مفهوم EPS و DPS در بورس به چه معناست؟

اگر جزء فعالان بازار سرمایه هستید، محتمل واژه های EPS و DPS برای تان آشناست. افرادی که در بازار سرمایه فعالیت دارند باید اصطلاحات و مفاهیم این بازار را به خوبی بشناسند تا بتوانند درمعاملات و تصمیم گیری های خود به خوبی از این مفاهیم بهره گیرند. در ادامه به این دو مفهوم مهم یعنی EPS و DPS می پردازیم.

تعریف و مفهوم EPS

EPS مخفف عبارت Earning per Share به معنی درآمد به ازای هر سهم در طول یک سال است. شرکت‌ها در پایان هر سال مالی، درآمد کل خود را به‌ صورت سود خالص، پس از کسر مالیات و مخارج محاسبه می‌کنند. اگر درآمد کل را بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم کنیم، سود به ازای هر سهم یا EPS شرکت به دست می‌آید. به‌ بیان ساده‌تر‌، EPS یک شرکت میزان سودی است که شرکت به ازای هر یک سهم به دست می‌آورد. EPS یکی از موضوعات بسیار مهمی است که به‌ صورت مستقیم و غیرمستقیم بر قیمت سهام شرکت‌ها در بازار بورس تأثیر می‌گذارد.

برای درک بهتر این پادکست رو گوش کنید:

برای مثال فرض کنید درآمد خالص یک شرکت در انتهای سال مالی و پس از کسر مالیات و مخارج برابر با 100.000.000 میلیون تومان باشد. حال فرض کنید که اگر تعداد کل سهام این شرکت برابر با 1.000.000 میلیون سهم باشد، از تقسیم 100.000.000 بر 1.000.000 عدد 100 بدست می آید که بدین معناست EPS تحقق یافته ی این سهم برای سال مالی گذشته برابر با 100 تومان به ازای هر سهم است.

تعریف و مفهوم DPS

DPS مخفف عبارت Dividend per Share به معنی سود تقسیمی بین سهامداران به ازای هر سهم است. معمولا شرکت‌ها EPS را به‌ صورت کامل بین سهامداران تقسیم نمی‌کنند و بخشی از آن را برای سرمایه گذاری‌های آتی شرکت نزد خود نگه می‌دارند. مدیران و سهامداران شرکت در پایان سال مالی و در جلسه مجمع عمومی عادی سالیانه ی شرکت، تصمیم می‌گیرند که چه میزان از EPS به سهامداران تعلق بگیرد.

برخی از شرکت‌ها ممکن است درصد زیادی از EPS را به‌عنوان DPS بین سهامداران تقسیم کنند و برخی دیگر ممکن است درصد بیشتری از EPS را به سود انباشته و دیگر بخش‌های شرکت اختصاص دهند. بنابراین مقدار DPS معمولا از EPS کمتر است. همچنین EPS چیست؟ در بعضی مواقع که به ‌ندرت اتفاق می‌افتد، شرکت تصمیم می‌گیرد علاوه بر سود ساخته ‌شده در سال جاری به ازای هر سهم، بخشی از سود انباشته شده طی سالیان گذشته را نیز بین سهامداران تقسیم کند که در این حالت مقدار DPS از EPS بیشتر خواهد شد.

میزان، زمان و روش پرداخت سود تقسیمی یا EPS چیست؟ سود نقدی به سیاست‌های هر شرکت بستگی دارد. شرکت‌‌ها بر اساس قانون ۸ ماه فرصت دارند تا سود نقدی را بین سهامداران تقسیم کنند. هر شخصی که در زمان برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه، سهامدار شرکت باشد، می‌تواند DPS اعلامی شرکت را بر اساس میزان دارایی خود دریافت کند. همچنین به این نکته ی مهم هم توجه داشته باشید که پس از تقسیم سود نقدی و بازگشایی سهم، به میزان سود نقدی هر سهم، از قیمت سهم کاسته می‌شود.

نمیدونی حجم مبنا چیه؟! » حجم مبنا چیست؟

نتیجه گیری

خب در این مطلب، در رابطه با EPS و DPS سهام شرکت ها مطالبی آموختیم و به طور مختصر و مفید دانستیم که EPS و DPS چیستند و چه تفاوتی با هم دارند. پس، زین پس در معاملات و خرید و فروش های خود به این دو فاکتور مهم هم توجه داشته باشید اما به تنهایی با اتکا به این دو فاکتور معامله نکنید. همواره موفق و پرسود باشید.

سوالات متداول در رابطه با EPS و DPS سهام شرکت ها

EPS به معنی درآمد یا سود به ازای هر سهم در طول یک سال مالی شرکت است.

آن مقدار از EPS است که طبق صلاح دید مدیران شرکت بین سهامدارانی که در طول مجمع سهامدار شرکت بودند تقسیم میشود.

DPS در واقع جزئی از EPS است که اغلب از آن کمتر است. گاهی هم به ندرت اتفاق می افتد که مقدار DPS از EPS بیشتر می شود.

نسبت p/e چیست؟

امیر شاملویی

• اشتراک‌گذاری

نسبت p/e به زبان ساده عبارت است از نسبت قیمت سهم به سود هر سهم. در واقع، حرف p مخفف کلمه price به معنی قیمت و حرف e مخفف earning per share یا درآمد به ازای هر سهم است.

در یک سال EPS چیست؟ و نیم گذشته بورس وضع خوبی نداشته و بسیاری از سرمایه‌گذاران این بازار، به خصوص تازه‌واردان، با زیان روبرو شده‌اند. مواجه شدن با زیان دلایل بسیاری دارد اما یکی از علل اصلی آن کمبود آموزش و دانش سرمایه گذاران تازه وارد به آن بوده است. از سوی دیگر، بازار سهام در بلندمدت بهترین بازدهی را داشته است، بنابراین اگر قصد فعالیت در بورس را دارید، بهتر است با مفاهیم آن آشنا شده و دانش خود را در این خصوص تقویت کنید. یکی از پرکاربردترین مفاهیمی که در بورس شنیده می‌شود و بسیاری هنوز با آن آشنایی ندارند، نسبت p/e است. این نسبت اهمیت زیادی در تحلیل برای خرید سهام دارد. در ادامه این نسبت مهم را شرح می‌دهیم.

آشنایی با مفهوم p/e

نسبت p/e به زبان ساده عبارت است از نسبت قیمت سهم به سود هر سهم. در واقع، حرف p مخفف کلمه price به معنی قیمت و حرف e مخفف earning per share یا درآمد به ازای هر سهم است. اما این نسبت چه چیزی به ما می‌گوید؟ این نسبت به نوعی بیان می‌کند که یک سهم چقدر ارزنده است. به عبارت دیگر، p/e نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران به ازای یک واحد سود سهم حاضرند چقدر در ازای آن پرداخت کنند. همچنین این نسبت به نحوی گویای انتظاراتی است که سرمایه‌گذاران از آینده یک سهم دارند. یک مفهوم دیگر که نسبت بالا به آن اشاره می‌کند، آن است که پس از خرید یک سهم چقدر زمان می‌برد تا سرمایه اولیه افراد برگردد. این نسبت در گزارش‌های شرکت‌ها درج می‌شود و مورد تحلیل کارشناسان بازار قرار می‌گیرد.

EPS چیست؟

در محاسبه نسبت p/e از eps نیز استفاده می‌شود. این عبارت به معنی پیش‌بینی درآمد هر سهم در سال مالی آتی است. محاسبه eps به این صورت است که سود شرکت را پس از این که مالیات از آن کم شد، بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم می‌کنند. در این صورت سود هر سهم محاسبه می‌شود. Eps به دو صورت وجود دارد: یکی eps پیش‌بینی شده و دیگری eps محقق شده. در مورد eps پیش‌بینی شده، می‌توان گفت مقدار سودی را نشان می‌دهد که یک شرکت می‌تواند در یک سال مالی خود بسازد. در واقع، این میزان تخمینی از عملکرد شرکت است و یک پیش‌بینی از شرایط آن ارائه می‌کند. شرکت‌ها معمولا در ابتدای سال مالی سود هر سهم خود را پیش‌بینی می‌نمایند. از سوی دیگر، eps محقق شده سودی است که شرکت توانسته به آن دست یابد.

یک مثال برای p/e

برای روشن شدن بحث، کار خود را با یک مثال ادامه می‌دهیم. فرض کنید درآمد به ازای هر سهم برای یک شرکت 300 ریال و قیمت سهم نیز به 1500 ریال رسیده باشد. در این صورت، p/e شرکت فوق برابر است با 5. یعنی سهامدار راضی است به ازای یک ریال سود از این سهم، 5 ریال بپردازد تا آن را بخرد.

p/e به چه دردی می‌خورد؟

همان طور که گفتیم، یکی از معیارهای خوب برای ارزنده بودن یک سهم، نسبت p/e است. همان طور که می‌دانیم رشد یک شرکت به معنای افزایش سودآوری است و از این طریق در نسبت p/e نیز نمود پیدا می‌کند. اگر p/e یک سهم بسیار بیش از میانگین صنعتی باشد که آن شرکت در آن فعالیت می‌کند، به آن معناست که انتظار می‌رود این سهم در آینده رشد کند. اما این موضوع یک خطر هم دارد. در صورتی که انتظارات به هر دلیلی تحقق پیدا نکنند، قیمت سهم بالا می‌تواند به شدت کاهش یابد.

علاوه بر آنچه گفته شد، از این نسبت برای مقایسه سهم‌های مختلف و انتخاب یک سهم خوب می‌توان کمک گرفت. این کار به شما امکان می‌دهد گزینه‌هایی که فرصت خرید می‌دهند را شناسایی کنیم. به عنوان مثال، اگر p/e یک شرکت از میانگین آن برای شرکت‌های یک صنعت کمتر باشد، این سهم پتانسیل رشد و رسیدن به آن متوسط را دارد و باید آن را به خوبی مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. اگر نسبت قیمت به درآمد 5 باشد و قیمت سهم به 1800 ریال رسیده باشد، از p/e سهم فراتر رفته و خرید آن منطقی و معقول نیست. از سوی دیگر، اگر قیمت به 1200 ریال برسد، خرید آن سهم منطقی و عقلایی است.

p/e بالاتر بهتر است یا پایین‌تر؟

نکته اول که باید به آن توجه کنیم این است که صرفا نباید بر اساس نسبت قیمت به درآمد سرمایه‎‌گذاری کنیم بلکه باید معیارهای دیگری را نیز در نظر بگیریم. با این حال، این نسبت دید خوبی به ما می‌دهد. بیایید به مثال قبل برگردیم. هر چه p/e بالاتر باشد، نشان می‌دهد به طور کلی چشم‌انداز خوبی برای یک سهم متصور است (البته به شرطی که تمام مولفه‌های آن از همه سو مورد بررسی قرار گیرد). در مورد p/e های کوچک، می‌شود گفت در طول زمان این شرکت‌ها سودشان کاهش می‌یابد. با این همه، از یاد نبرید علاوه بر شرکت، به صنعت فعالیت شرکت و موارد بنیادی سودسازی توجه کنید.

انواع p/e کدامند؟

در سایت‌های معتبر، p/e به 3 دسته تقسیم شده است. این سه دسته عبارتند از p/e دنباله‌دار، p/e برآوردی و p/e میانگین. مورد اول یعنی p/e دنباله‌دار، به معنای آن است که خریداران به ازای هر یک ریال سود چند ریال می‌پردازند. مورد دوم با توجه به مواردی مانند نرخ بهره بانکی، میزان تورم و سود شرکت برآورد می‌شود و انتظاری است به آن معنا که در طول زمان سهام باید به این هدف دست پیدا کند. در واقع این نسبت در مورد دوم پیش‌بینی به حساب می‌‎آید. مورد سوم عبارت است از تقسیم قیمتی که یک سهم در حال حاضر دارد، تقسیم بر میانگین سودی که در 6 ماه قبل محقق شده و eps که برای شش ماه آینده پیش‌بینی شده است.

جمع‌بندی

در این مطلب با نسبت قیمت به درآمد هر سهم یا همان p/e آشنا شدیم. این نسبت در تحلیل‌های ما برای خرید کمک می‌کند و برای ما راهگشا است. با این همه، قبل از اقدام به خرید بهتر است دیدی همه جانبه نسبت به امور داشته باشید و از پارامترهای تکمیلی هم استفاده کنید.

منظور از EPS و DPS چیست و چه کاربردی دارند؟

سود هر سهم (EPS) یکی از مهم ترین ملاک ها برای تعیین قیمت سهم و در نتیجه انتخاب آن است. در محاسبه نسبت P/E نیز می توان نقش برجسته EPS را مشاهده کرد. P/E نسبتی است که برای ارزش گذاری یک سهم از سود آن کمک گرفته و چشم اندازی برای رشد سهم در آینده بدست می دهد. در واقع P/E بیان می کند که هر سرمایه گذار به ازای یک ریال سودی که دریافت می کند، حاضر است چند ریال هزینه کند یا در تفسیری دیگر P/E تعداد سال هایی است که طول می کشد تا سرمایه فرد از طریق بازدهی هایی که کسب کرده، برگردد. بدین ترتیب با توجه به جایگاهی که EPS و DPS در تحلیل یک سهم دارد، مفهوم، انواع و تفاوت آن‌ها را در این مقاله بررسی می کنیم.

سود هر سهم یا EPS چیست؟

EPS مخفف عبارت Earning Per Share و به معنای سود هر سهم است. هر شرکت ملزم به تهیه لیستی از درآمد ها و هزینه های خود می باشد که به این لیست صورت سود و زیان گفته می شود و باید به صورت فصلی ارائه شود. فرمول EPS به این شکل است که اگر در این لیست، هزینه ها و مالیات را از درآمد شرکت کسر کنیم، سود خالص بدست می آید. حال اگر این سود را بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم کنیم، مقدار سود به ازای هر سهم یا همان EPS را خواهیم داشت.

برای درک بهتر مفهوم EPS به مثال زیر توجه کنید.

این تصویر بخشی از صورت سود و زیان یک شرکت است. همانطور که مشاهده می کنید، سود (زیان) خالص این شرکت 29,164,694 ریال است. با توجه به این که این شرکت در مجموع 14,252 سهم دارد، داریم:

بنابراین سود هر سهم یا EPS همانطور که در تصویر آمده است، برابر با 2046 ریال می باشد.

سود یا EPS پیش بینی شده چیست؟

تا چند سال قبل، شرکت ها موظف بودند در گزارشی که در ابتدای سال مالی به سازمان بورس ارائه می کنند، یک پیش بینی برای سود هر سهم بر اساس عملکرد خود در سال گذشته نیز ارائه دهند که به آن EPS پیش بینی شده می گویند.

همانطور که از کلمه پیش بینی مشخص است، این EPS عددی است که بر اساس روش های شبیه سازی عملکرد شرکت در سال های گذشته بدست آمده است. پس هیچ قطعیتی برای آن وجود ندارد و ممکن است مقدار EPS که در پایان سال مالی بدست می آید بیشتر، برابر و یا کمتر از EPS پیش بینی شده باشد.

به دلیل این که برخی از شرکت ها گاهی EPS پیش بینی شده را غیر واقعی برآورد می کردند و این امر باعث گمراهی تحلیلگران می شد، اکنون چند سالی است که سازمان بورس شرکت ها را از ارائه سود پیش بینی شده برحذر داشته است.

سود یا EPS تعدیل شده چیست؟

همانطور که گفته شد، صورت های مالی شرکت ها باید به صورت دوره ای ارائه شوند. مقدار EPS در یکی از این صورت ها بنام صورت سود و زیان گزارش می شود. در هر دوره با توجه به شرایط اقتصادی، سیاسی و قوانین و مقررات، ممکن است سود محقق شده شرکت ها در فصول مختلف دستخوش تغییراتی شود. به سود هر سهم که در هر دوره از سال مالی بر اساس تغییرات جدید بدست می آید، EPS تعدیل شده می گویند.

در اینجا با توجه به این که شرکت یک یا چند فصل از سال مالی خود را پشت سر گذاشته است، بخشی از داده هایی که برای محاسبه EPS تعدیل شده استفاده می شود، هم اکنون در دسترس هستند. پس می توان از داده های واقعی و داده های برآورد شده در کنار هم استفاده کرد.

هر چه به انتهای سال مالی شرکت نزدیک تر شویم، مقدار EPS تعدیل شده به سود تحقق یافته هر سهم نزدیک تر خواهد شد زیرا داده های واقعی بیشتری از عملکرد شرکت در دسترس است و برآورد EPS آسان تر خواهد بود.

سود یا EPS تحقق یافته چیست؟

اکنون فرض کنید سال مالی شرکت به پایان رسیده است. در این زمان مدیران و حسابداران شرکت به بررسی آنچه در این سال رخ داده، می پردازند و پس از محاسبه درآمد و هزینه های شرکت، مقدار واقعی سود هر سهم را بدست می آورند. این سود همان EPS تحقق یافته است. در نسبت P/E معمولا از EPS تحقق یافته استفاده می شود.

EPS می تواند بر قیمت سهام شرکت تاثیر بگذارد به همین دلیل همیشه مورد توجه سرمایه گذاران بوده است و با بررسی آن می توانند مبنای درستی برای قیمت سهام شرکت بدست آورند. لازم به ذکر است که چون EPS تحقق یافته در پایان سال مالی شرکت بدست می آید، اثر آن قبلا در قیمت سهام لحاظ شده است.

EPS را از کجا پیدا کنیم؟

می‌دانیم خلاصه‌ی عملکرد شرکت‌ها در متغیر EPS بازتاب می‌یابد و سهامداران برای مشاهده EPS مربوط به شرکت‌ها، ناچار هستند که به سامانه کدال رجوع نموده و چه بسا میان خِیل عظیمی از صفحات و گزارش‌ها سردرگم می‌شوند. در همین‌خصوص، شما می‌توانید با نصب نسخۀ جدید اپ سیگنال EPS تمامی شرکت‌ها را داشته باشید.

ما EPS تمامی شرکت ها را به شکل جداگانه و برای هر فصل محاسبه نموده‌ایم و همان را در مقایسه با دوره‌های مشابه سال گذشته نیز به تصویر کشیده‌ایم تا امکان مقایسه عملکرد شرکت‌ به نسبت تاریخچه آن نیز مهیا باشد.
همه‌ی این موارد را صرفا در یک نمودار و به طور خلاصه می‌توانید از نرم‌افزار سیگنال به راحتی مشاهده نمائید. برای این‌کار، کافی است نماد مورد نظر خود را در سیگنال جستجو نموده و در صفحه‌ی مربوطه روی سربرگ «شاخص‌ها» کلیک نمائید تا نمودار مزبور به نمایش گذاشته شود.

به عنوان مثال نمودار مربوطه به EPS نماد فولاد در نرم‌افزار به شکل زیر است:

علاوه بر این، EPS هر شرکت در صورت سود و زیاد آن نیز نمایش داده می شود. صورت های مالی شرکت ها را می توانید در سایت codal.ir پیدا کنید. در تصویر زیر بخشی از صورت مالی یک شرکت که شامل EPS است، نشان داده شده است.

سود هر سهم در مدل TTM

همانطور که گفته شد از دی ماه سال 96 به بعد مصوبه‌ای در سازمان بورس به تصویب رسید که طبق آن شرکت‌ها مجاز به انتشار گزارش‌های پیش‌بینی عملکرد خود نبودند و هرگونه آثار مالی احتمالی در عملیات شرکت را مجبور بودند در گزارش جداگانه‌ای تحت عنوان گزارش تفسیری مدیریت و یا در قالب شفاف‌سازی ارائه کنند.

بنابراین برای گزارش EPS در سایت TSETMC از روش دیگری به نام TTM که مخفف کلمه Trailing Twelve Months است، استفاده می‌شود. اما منظور از EPS به روش TTM چیست؟ بر طبق الزامات سازمان بورس، شرکت‌های بورسی ملزم هستند تا در هر دوره سه ماهه صورت‌های مالی خود را گزارش نمایند.

برای درک بهتر این روش فرض کنید شرکتی در سال 98، 70 میلیون تومان سود ساخته است و سود سه ماه اول سال 98 این شرکت 20 میلیون تومان بوده است، حالا فرض کنید بعد از گذشت سه ماه از سال 99 این شرکت 30 میلیون تومان سود بسازد این 30 میلیون تومان جایگزین سود برآورده شده در سه ماه اول سال 98 (یعنی همان 20 میلیون تومان می‌گردد) و مجموع سود سه ماه اول سال 99 (30 میلیون تومان) به اضافه 9 ماه آخر سال 98 (50 میلیون تومان که از کسر کردن سود سه ماه اول 98 از کل سود سال 98 بدست آمده) که می‌شود عدد 80 میلیون تومان برابر با سود 12 ماهه آن شرکت تا سومین ماه سال 99 است. بعد از تقسیم این عدد بر تعداد سهام شرکت EPS بدست می‌آید که به این روش محاسبه سود TTM گفته می‌شود.

EPS منتشر شده در سایت TSETMC، با استفاده از این روش محاسبه می‌شود.

DPS یا سود نقدی چیست؟

DPS مخفف عبارت Dividend Per Share است و به آن بخشی از EPS گفته می شود که بین سهام داران توزیع می شود. DPS در واقع زیر مجموعه ای از EPS است و معمولا مقدار آن از EPS کمتر است. مقدار دقیق DPS در مجمع عادی سالیانه شرکت مشخص می شود.

با توجه به سیاست های شرکت، مقدار DPS در شرکت های مختلف متفاوت است. ممکن است شرکتی بخش عمده ای از EPS خود را بین سهام داران توزیع کند اما شرکت دیگری DPS کمی به سهامداران تخصیص دهد و عمده EPS خود را در قالب سود انباشته برای پروژه های پیش رو مانند طرح های توسعه یا سرمایه گذاری و غیره صرف کند.

اما وجه مشترک تمام شرکت ها در توزیع DPS این است که معمولا هیچ شرکتی تمام EPS خود را بین سهام داران توزیع نمی کند و مقداری از آن را برای نیاز های پیش بینی نشده خود در آینده نگه می دارد. گاهی اوقات شرکت علاوه بر DPS سال مالی جاری، بخشی از سود انباشته سال گذشته را نیز بین سهامداران توزیع می کند. در اینجا ممکن است مقدار DPS از EPS بیشتر شود. شاید دریافت سود بیشتر برای سهامدار جذاب بنظر برسد اما باید توجه داشت که دریافت DPS بالاتر در این حالت معمولا نشانه خوبی نیست. زیرا سود انباشته ای که از سال گذشته توزیع می شود همان سودی است که برای انجام پروژه ای نزد شرکت باقی مانده است. پس این مورد می تواند نشانه ای از بی نظمی در برنامه های شرکت باشد.

DPS چگونه به دست سهام داران می رسد؟

هر شرکت شرایط و زمان دریافت DPS خود را در اطلاعیه ای منتشر می کند و سهامداران موظفند در مهلت تعیین شده نسبت به دریافت سود نقدی سهام خود اقدام کنند.

این اطلاعیه ها را می توانید در قالب “گزارش پرداخت سود” در سایت codal.ir مشاهده کنید. همچنین تمام اطلاعیه های مربوط به نماد های خود را می توانید در درگاه ذینفعان بازار سرمایه نیز مشاهده کنید. برای آشنایی با این درگاه مقاله «سامانه سجام چیست و ثبت نام در سجام چه مزایایی دارد؟» را در سایت سیگنال مطالعه کنید.

در شکل زیر یک نمونه از گزارش پرداخت سود را مشاهده می کنید.

سوالات متداول

به تمام سهام دارانی که در روز برگزاری مجمع مالک بخشی از سهام شرکت هستند، DPS تعلق می گیرد.

اگر سهامدار پس از برگزاری مجمع سهام را بفروشد اما هنوز DPS را دریافت نکرده باشد، آیا باز هم سود متعلق به اوست؟

بله، تنها ملاک دریافت سود این است که سهامدار در روز مجمع، مالک سهام شرکت باشد. حتی اگر سهام دار مذکور یک روز قبل از برگزاری مجمع سهام را خریده باشد و یک روز پس از برگزاری مجمع سهام را بفروشد.

بر اساس قوانین، شرکت ها موظفند حداکثر تا 8 ماه پس از مشخص شدن مقدار DPS، آن را دراختیار سهامداران قرار دهند. اما باز هم این زمان می تواند بر اساس سیاست های شرکت متغیر باشد. برای آشنایی بیشتر با این زمان بهتر است عملکرد شرکت در گذشته بررسی شود.